Analyse des erreurs en production écrite : Cas des élèves de 4 ème année moyenne
Abstract
Tuylayt tamaziɣt d tutlayt tayemmat n wegdud amaziɣ, i yis id-yettbeggin timagit-is, ɣas
akken zik ur tesԑi ara amkan-is di tmetti maca tura tekcem taɣult tamsinent, bdan aselmedines
i tikelt tamenzut deg useggas n 1995 ; tuɣal d taɣennawt deg tmurt n Lzzayer deg useggas
n 2003, d tunsibt seg 7 di meɣres 2016.
Ulamma ԑeddan aṭas n yiseggasen ɣef unekcum n tutlayt tamaziɣt ɣer iɣerbazen nneɣ, maԑna
anelmad ar assa d wussan mazal-it ur issin ara tira ines .
Inelmaden n tutlayt tamaziɣt ttmagaren-d uguren meqren di leqraya-nsen,ama dayen iԑnan
asusru ama dayen iԑnan tira, akken nezṛra tutlayt-nneɣ tewԑer u tmusni ;ɣef waya iselmaden
uettunefk fell-asen ad welhen inelmaden-nsen ɣer usenfali s tira.
Deg wassaɣ n unadi nteɣ, nessaweḍ ɣer tifrat n wuguren id-nefka di tazwara.
Ad neԑreḍ ad d-nefk tiririt i tmukrist nteɣ id-yeqqaren :
Dacu-ten wagulen i ixeddem unelmad n weswir wis rebԑa n uɣerbaz alemmas deg
yisenfaliyen s tira ? amek ara d-naf tifrat i wagulen-agi ?
Uqbel anekcem deg umahil nteɣ, nezwer-d di kra n turduwin id- yeqqaren :
Asmili n tutlayt taԑrabt d tutlayin nniven ɣer unelmad i t-yejjan ur yettissin ara
tutlayt-is tayemmat.
Igullen ixeddmen inelmaden,ahat kkan-d si lexsas n yiluɣma d isenfaliyen s
tira.
Yezmer daɣen, ur lmiden ara tutlayt tamaziɣt deg uɣerbaz amezwaru ulamma d
netta id-lssas.
Akken daɣ yezmer ad yili wugur deg useɣti ixeddmen iselmaden i yegrawen n
yinelmaden id-yekka wayagi.
Anadi nteɣ yebḍa ɣef sin n yiḥricen :
Aḥric amezwaru :
Di tazwara n uḥric-agi nefkad kra n tbadutin :
Tabadut n wawal agul : Dawal id-yessegzayan yir tamusni n tutlayt ama deg wayen yeԑnan
talɣa neɣ amawal, taseddast d theṛṛumt ɣer unelmad.Tabadut n wagul deg usenfali n stira :
Agul d lexṣas deg wayen yerzan aḥric n tussna. Imi agul ibeddel unamek i as-fkan zik ɣef win
i yekseb ɣer taggara-agi, yuɣal d allal i d-yessebganen i uselman uguren i d-ttemlilin
inelmaden. Tarrayt n usenfar tefka i unelmad tesriḥ akken ad yexdem ugulen, s yis-sen i
ilemmed. Ma di tarrayt tamensayt, ur ilaq ara ɣef unelmad ad yexdem ugulen, ilaq ad d-yer
deg ikayaden ayen yelmed si tmusniwin.
Syin akin nessegzi-d annawen igejdanen n yigulan i yellan di tenfaliyin s tira :
Igulan n talɣa :
Talɣa tettili tṣeḥḥa mi ara iqader unelmad ilugan n tira ger-assen :taferkit ma zeddiget, tira ma
ttwafehment, azwel n uḍris, beṭṭu n uḍris d tiṣeddarin, ilem gar tṣeddarin, ilem uqbel beddu n
tira, asigez anda iwata.
Mi d- nejmaԑ isenfaliyen s tira n yinelmaden nufa-d dakken igemmuden mgaraden ger-asen
llan wid iqudren ilugan-agi llan wiyaḍ ur ten-qudren ara.
Ɣer tagara nessaweḍ nenna-d dakken inelmaden n weswir wis rebԑa xussen timusniwin deg
wayen yerzan talɣa.
Igulen n wugbur :
Anelmad uqbel ad yebdu asenfali-is, ilaq ad yefhem asentel i-as d-yeḍleb aselmad-is, ilaq
daɣen ad iqader annaw n uḍris i-as d-yefka ;amedya : ma yanna-as -d ad yexdem aḍris
agelman ur ilaq ara ad d-yaru aḍris imsegzi, aḍris ilaq ad yebnu ɣef tlata n tseddarin (tanfalit
tamezwarut, tanfalit tis snat, tanfalit n tagara.) anelmad mi ara d-yru aḍris-is, tiktiwin d
tseddarin n uḍdris adilint msetbaԑent akken ad isԑu anamek.
ayin akin nessigzi-d amgarad yellan gar tucḍa d wagul ; tucḍa dayen i ɣef iԑemmed unelmad
ulama yeẓra ilugan ilaqen i wakken ur tt-ixeddem ara, maca agul d tawersnit n yilugan n
tultayt neɣ n tira, ur yeẓri ara unelmad imi uɣalen d nutni i d iԑewwiqen id-yettaf deg usenfaliis.
ssebba n tucḍa tezmer ad tili seg waṭas n yiferdisen, tezmer ad tuɣal ɣer tnefsit n unelmad ama
d teqlaq, d iɣeblan id-yettmager neɣ ahat d ԑeggu ar tagara ;yettaf-iten-id d iԑewwiqen ara tyeǧǧen
ur ittwali ara tucḍa-is neɣ ur tt-yettseɣti ara, maca akken yebɣu yili lḥal yezmer ad
yebԑed fell-as s lemԑawna n uselmad-is s yiluɣma d isenfaliyen s tira d uwelleh ɣer useɣti,
imi agul akken dibaw, i d ufrir, anelmad ma ur yecciɣ ara ur yettissin ara.Amedya : Xedmen :xeddmen.
Igulen icudden ɣer usigez :
Asigez yeԑa tamlilt meqqren di tira aked lmenṭeq.
Amedya : Agaz n tuttra « ? » issebgana-d asteqsi, sin waggazen « : » ssebganen-d asegzi.
Tikliwin n uselmad di tedwilin usenfali s tira :
Aseɣti n tenfaliyin s tira di tesmilt :Aseɣti di tesmilt imgarad mliḥ ɣef useɣti deg uxam neɣ
weḥd-k, acku anelmad mi ara s-yesseɣti uselmad-is gar wallen-is yeqqar-as-d tucḍiwin-is
isseɣti-as-tent zdat-s akken ur asent-ittԑawad ara tikelt nniḍen ; aselmad mi ara d-yefk iluɣma
neɣ isenfaliyen ittekkes-d wid d yufraren di tira d wid ixuṣṣen.
Aselmad ilaq ad asen-d yessefhem asentel i ɣef ara bnun tanfalit nsen .
Ilaq ad-asen-d-yefk kra n teskanin n wannaw nuḍris ara xedmen, akken daɣen aseɣti d
uxeddim n tenfaliyin nsen ad yili daxel n tesmilt iwakken aselmad ad iԑeddi gar-asen
ad iwali acu ara xedmen.
Axeddim d ugraw gar yinelmaden ittԑawan-iten nutni wala aselmad, netta ad yesseɣti
tucḍiwin nsen anelmad ad izer tucḍiwin-is d tid n yimdukl-is.