Les savoirs-faires d’embellissements traditionnels entre permanence, changement et rupture. Etude de cas dans deux villages : Ait Djemâa et Tazrart

Loading...
Thumbnail Image

Date

2015

Journal Title

Journal ISSN

Volume Title

Publisher

Université Mouloud Mammeri de Tizi-Ouzou

Abstract

Leqdic-agi nne$ yettekki $er uêric n telsasnet tadelsant d tigemmi tamazi$t id-nhegga $ef cbaêa $er tmettut seg mi ara ad tlal ; d taqcict tamectuêt alama tewwev d tamettut. Akatay-agi-nne$ nheggat-id mbaâd mi neffe$ s annar, anda i nexdem azal n 16 n idiwenniten di snat n temnavin n tmurt n leqbayel, tigi ; d taddart n At jemâa di t$iwant n At Buwaddu akked Teérart id-yezgan di t$iwant n Makuda. Idiwenniten-agi nexdem-iten di tazwara $er tyemmatin, amba3d $er tlawin yizewoen, di tagara $er teêdayin. Tilawin-agi i wumi nexdem imsawalen-agi ttekkint $er rebâa n tsutwin tin n 1920, tin 1950, tin n 1970 aked tin 1990, nextar-itent-id $ef leêsab n kra isefran i nwala zemren ad a$-d-âiwnen i wakken tilawin-agi ad a$-d-fkent til$a ilaqen i tigit n ukatay-agi. Axeddim-agi nneɣ yewwi-d ɣef ttawilat n ucebbeḥ iqburen i sxedment tlawin yettekkin $er snat n tsutwin timezwura (1920 aked 1950), di snat n temnavin-agi tiqbaylin i wumi ara nexdem di tazwara, taslevt tagelmant syin akkin taserwsant $er tagara, taslevt tanebrurzant $er rebâa-agi n tsutwin lad$a akked umbeddel n tmetti id-yellan s umeskar n wakud rnu-d $er waya, anulfu n ttawilat itraren id-yellan mbaâd agmu ussnan d usnamkay, annect-agi yegla-d s umbeddel deg wamek ttidirent twaculin n leqbayel s umata. Akken ad nessiweḍ ad d-nssefhem, liêala n ttawilat-agi n ucebbeê iqburen ahat yemgaraden si temnavt ɣer tayeḍ, amek yu$al usexdem-nsen di lweqt-agi n tura $er tlawin-agi, nabḍa leqdic-agi nneɣ ɣef sdis n yeḥricen anda id-newwi awal di tazwara ɣef wazal i tesâa tfekka di tmetti s umata, ladɣa tafekka n tmeṭṭut, d wassaɣen yellan ger umdan d yidles, d ugama-is. Aêric n tesnarayt Nbeggen-d deg-s amek nessekcem asentel-agi deg uḥric n telsasnet tadelsant d tigemmi tamazi$t, nefka-d deg-s turdiwin ara a$-iâiwnen i wakken ad d-nerr tiririt i tmeqqunt n isteqsiyen id-nefka di tmukrist-nne$ : • D acu-tent tewsitin n ttrebga n teqcict tamectuêt di snat-agi temnavin? • Acu-ten ttawilat-agi n ucebbeê iqburen i sxedment tlawin di snat-agi n temnavin? S wacu i ttwaxedmen? • D acu wazal yesâa ucebbeê $er tmeîîut? • D acu-ten yiswiyen n ucebbeê $er tmeîîut? • D acu-tent tugniwin n ucebbeê $er tlawin-agi? Amek tu$al liêala n ttawilat-agi di lweqt n tura? I wakken ad nerr $ef tmukrist-nne$, nefka-d turdiwin-agi: • Ttawilat-agi n ucebbeê iqburen sâan atas n tal$iwin, zemren ad mgarden si temnavt $er tayev. • Acebbeê yezmer ur yeâna ara kan n ttawilat yettwasxedmen i wakken ad ncebbeê udem d loedda s umata maâna, yezmer ad yili da$en d asexdem n têergit. • Asexdem n ttawilat ucebbeê $er tlawin yegguni-t laâmer, zwao d udrim. • Ttawilat-agi n ucebbeê yebeddel usexdem-nsen acku ur zmiren ara ad a$-d-fken tamellilt teêwao timetti deg wayed nettidir tura. I wakken ad nessiwev ad nesâu di tazwara tikti $ef ucebbeê $er tmeîîut, neḍfer kra n ttawilat ara a$-iwelhen di tigit n ukatay-agi, di tazwara, nuɣal ɣer ittafttaren, syin akin nexdem asenked anda i nâus tilawin s umata amek? melmi? ttcebbiêent, mbaâd nextar tilawin i wumi ara nexdem idiwenniten, d wigi i d lsas n ukatay. Aêric wis sin Deg uêric-agi newwi-d awal, s umata ɣef snat n tudrin-agi i te3na tezrawt-agi, anda id-zgant di tmurt n leqbayel, anta tamiwin i asent-id-yezzin, am wakken ara ad-naf deg yixef-agi tamuɣli tamatut, ɣef leɛruc i sâant tudrin-agi, am wakken id-nefka awal s tegzel $ef umekkan tesâa tmettut di snat n tudrin-agi. Aêric wis krav Deg uêric-agi, nehver-d di tazwara $ef wamek i ttrebbint tyemmatin yess-nsent ama zik, ama tura, d wamek ara êadrent cbaêa-nsent, d tugniwin n ucebbeê $er teêdayin $er ukkuz n tsutiwin teâna tezrawt. Aḥric wis ukuẓ Nerra lwelha-nneɣ ar ucebbaḥ mi ara tuɣal teqcict d tilemẓit, amek it-tteqabal abeddel id-yettilin di tfekka-ines. Deg-s nufa-d belli tameṭṭut taqbaylit n snat n temnaḍin-agi yettekin ɣer tsutwin n 1920 d 1950, ur ddirent ara d teméi-nsent, imi zik-nni imawlan-nsent ttakent-ntent zik ad zewjent, ma yella d tidak nniven, timéi-nsent drent-tt deg u$arbaz, d tagnit anda i beddunt tissinent amek ara cebêent, imi cbaêa $ur-sent tesâa atas azal.........

Description

94p.;30cm.(+cd)

Keywords

Citation

ANTHROPOLOGIE CULTURELLE ET DE PATRIMOINE AMAZIGHE