Etude géolinguistique du champ lexical des noms de parenté en berbère. Comparaison inter-dialectale (kabyle, mozabite, chaoui, touareg de l’Ahaggar, rifain, chleuh, syouah et ghadamès).
Loading...
Date
2016
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Université Mouloud Mammeri de Tizi-Ouzou
Abstract
Tamaziɣt d tutlayt n Tefriqt Ugafa, tebḍa ɣef waṭas n tentaliyin (tatergit, tarifit,
tecelḥit…). Tantaliyin-agi yal yiwet s temnaḍt-is, gar tentaliyin-agi yettili wanda i
ttemgaradent, akked wanda i ttemcabint, ula d tentaliyin yal yiwet tebḍa d timeslayin yettili
umgarad d umagda gar-asent.
Gar tentaliyin i nefren ad asent-nexdem tazrawt tamerwast (taqbaylit, tamẓabit,
tacawit,tatergit, tacelḥit, tarifit, taɣdamsit, tasiwit).
Ammud n ukatay-nteɣ d aktawal n yismawen n timarrewt, akatay-agi yebḍa ɣef sin n
yiḥricen.
Aḥric amenzu: yal tantala ad d-nini anta tameslayt gar tmeslayin-is i d-nefren di
tezrawt, ad- d-nefk tamnaḍt-is, d temnaḍin is-id-yezzin, ad d-nebder anwa asegzawal anda i dnekkes
ammud-is.
Di tmeslayt ad d-nini acḥal n yismawen i d-nufa. Deg ugmar n wammud nesexdem imslulɣen
akked isegzawalen .
Md: di tentala tacelḥit neṭṭef tamnaḍt n Susse,timnaḍin is-id yezzin:
Agafa: Marakec
Amalu: l’Occéan Atlantique
Asamar: Mekxnis d Tafilalt
Anẓul: Gilmim d Samara
Asegzawal i nessemres yexdem-it Sid Kaoui «Français-Tachelhit et Tamazight.
( dialectes berbères du Maroc», deg usegzawal-agi, nufa-d 28 n wawalen.
Deg uḥric wis sin: nexdem tasleḍt i wammud, yal isem ad d-nefk anta tantala i deg it-id-nufa
ad as-nexdem tasleḍt.
Md: isem “baba” nufa-t di teqbaylit, tamzabit, tacelḥit, tacawit, tarifit, taɣdamsit.
Abeddel i d-nufa gar tentaliyin-agi : tella tentala i deg tella tizenzaɣt, tella tentala anda i tella
tiggeɣt.
Md : baba → tamzabit, tacawit, taɣdamsit, tasiwit .
baba → taqbaaylit akked d trifit.
Yella anda i d-nufa isem-agi yessed: di tetargit akked tsiwit qaren “abba” /b/ yessed.
Azgenaɣri yettuɣal d tiɣri, /y/ → /i/ md: yemma (taqbaylit) imam (tacawit, tacelḥit, tarifit).
Tanzarayt tuglant /n/ → tuglant taninnayt /l/ md: nanna (taqbaylit) lalla (tacawit).
Taqlalayt tasusamt /x/ → /h/ md: xali (taqbaylit) → hali (taɣdamsit).
Tuglant taninayt /l/ → tasmamayt taninayt /r/ md: xali (taqbaylit) → xari (tarifit).
Abeddel n teɣri /i/ → /e/ md: jidda (taqbaylit) → jedda (tacawit).
Tanɣit taninayt /g/ → /u/ md: gma (taqbaylit) → uma (tacawit).
Tanɣit taninayt /g/ → tazegnaggaɣt taninayt /ǧ/ md: argaz (taqbaylit) → arǧaz (tamzabit).
Tamsertit: /l/+/t/ → tawecwact tasusamt /č/ akked tuglant /t/ md: taḍuggalt (taqbaylit) →
taḍeggatč. (tarifit)
Taqlalayt taninayt /ɣ/ → tasmamayt taninayt/r/ md: amɣar (taqbaylit) → amrar (tacelḥit).
Llan kra n yismawen nufa-ten-id d uddisen di tantala mačči d uddisen di tantala nniḍen.
Md : nana (taqbaylit) → alet ma n ti (taɣdamsit).
Ɣer taggara n tezrawt-agi gar tentaliyin-agi, yella wanda i d-nufa amgarad, yella wanda i dnufa
amgada. Amgarad nufat-id s waṭas deg uḥric n temsislit.
Description
81p.:ill;30cm.(+cd)
Keywords
Citation
Dialectologie amazighe