« Essai de traduction en tamazight d’un chapitre (syntaxe) de la thèse de Chaker S. « Les signifiants (unites en inventaire fermé) -morphologie- » et étude lexico-sémantique de la terminologie linguistique »

Loading...
Thumbnail Image

Date

2016-09

Journal Title

Journal ISSN

Volume Title

Publisher

UNIVERSITE MOULOUD MAMMERI DE TIZI-OUZOU

Abstract

Amdan di tudert-is iεered ad iglem s yismawen ayen i s d-yezzin, i wakken ad yemsefham d tmitiyin i yemgarad tutlayt. D ayen i t-yeǧǧan ad d-yerḍel neγ ad d-yesnulfu awalen i wakken ad isemi tiγawsiwin ur yelin ara deg tmeti-s. Awalen-agi imaynuten ttwalamen deg unagraw n tesnilest n tmeti-nni. Yal timetti teḥwaj asnerni n tutlayt-is. Tutlayt n tmaziɣt tefreq γef waṭas n tmura; tidyanin i yeḍran deg umezruy iǧǧa-d amgired gar tantaliyin. Timetti tamaziɣt d tansayt deg timawit, d ayen i tt-yeǧǧan d tagelilt deg umawal, ihi ilaq ad senfek udem atrar i tutlayt-agi daɣen anesnarni amawal-is, ɣef waya-agi ilaq ad nesnerni leqdic n tesniremt i wakken ad dnesufeɣ irman n teɣult amuzzeg. Timetti tamaziγt teẓra d akken teḥwaj ad tsexdem tutlayt-is deg yal aḥric γef way-agi ilaq ad tuγal γer tesnulfawalt i yelan d tifrat n lexsas-agi. Tamzikent akked d ufran n usentel: Deg ukatay-agi-nteγ newwi-d γef wayen icuden γer tesnulfawalt akked tesniremt imi ulac aṭas n unaḍi i d-nufa yettwaxdmen γef waya-agi, d ayagi i d-aγ-yeǧǧan ad d-nexddem tazrawt-agi. Newwi-d anadi n leqdic deg ugemmir n Chaker (S). Un parler Berbère d’Algérie (kabylie) syntaxe, Ed. Université de Prevence, Paris, 1883. Aḥric: (Isnumak (Iferdisen deg usuṭṭun urgel) -Tasnalγa-), d tin i d-nssuqel seg tefransist ɣer tmaziɣt, nefka-d daγen tazrawt tamawalant-tasnumkant i yerman i d-nejmeε mi id nessuqel aḥric-agi, nefren asentel-agi i wakken ad d-nesken aẓar akked d uzal n tesniremt akked d tesnulfawalt deg tudert n umdan. Tamukrist: - Tasniremt n tutlayt tamaziɣt wissen ma tezmer ad d-tessuqel agemmir n Chaker? - Wissen ma tella tesniremt taseddasant n tamaziɣt i zemren ad tγum timeẓri n taleɣseddast i yessexdems Chaker Salem? - Dacu-ten waẓaren n tesniremt-agi akked d isudaf tsilaɣ-nsen? Di taggara negga tamawt d akken aṭas n tezrawin i yettwaxedmen ɣef tmeti taqbaylit acku ttwarun-t s tutlayt tabaranit, d ayen i-ɣ-yeǧǧan nexdem tassuqilt-agi. Deg tezrawt-agi nefka-d tabadut n tesnulfawalt akked uwalnut, d aγen i wakken ad dnesken leqdic n yiwalnuten-agi deg usnawal d win i-ɣ-d-yesseknen amek ttwalγen, anda i dnufa isudaf n usnulfu i yellan s waṭas s win n usudden n tseddast, akked d imarḍilen gar tantaliyin d ayen i yeǧǧan tutlayt tamaziɣt ad yennrni umawal-is. Deg tsuqilt-agi-nteɣ nemlal-d aṭas n wuguren yeεnan ama d taseddast neγ d amawal: Uguren n tseddast: - Deg tsuqilt ilaq ad d-nessuqel anamek n tefyirt maci awal ɣer wawal ɣas akken d amahil ussnan. - Taseddast n tutlayt tafransist temgarad ɣef tin n tmaziɣt, acku lebni n tefyirt tafransist tebna: (amgay + amyag + asemmad) ma yella deg tmaziɣt d amyag i d-izeggirin deg tefyirt. - Tikwal yettiwεir ad nefhem anamek n tefyirt sumata ladɣa tiɣezfanin, ayen i ɣ-yeǧǧan nbeṭṭu-tent d iḥricen deg tsuqilt. Uguren n umawal: - Llan kra n wawalen n tutlayt tafransist ulac agdazal-nsen deg tutlayt n tmaziɣt. - Tikwal, llan aṭas n yisnumak i yiwen n usnamuk d ayen i-ɣ-yeǧgan nesεa ugur deg ufran yiwen seg-sen. - Deg tutlayt tamaziɣt llan yirman ur nesεi ara, ɣef waya tikwal neεred ad d-nesnulfu s ulugen n tesnalγa n tamziɣt. Deg tezrawt-agi nteɣ tamawalant-tasnumkant nefka-d tibadutin tinaktin n tɣayemt n tesniremt akked d tesnulfawalt daɣen nefka-d tarrayin n tsilaɣ n iwalnuten, anda iferqen ɣef sin n yisirwen: agensan akked d umniriy. Deg yisirew agensan tella deg-s tasnulfawalt n talɣa, tettak lewhi ɣer wayen yeεnan talɣa n wawal anda yesεa aṭas n wanawen: - Awzal, amedya: A.A. addad amaruz. - Asuddem, amedya: sdukel imesdukel - Tasuddest, amedya: azgenaɣri azgen + aɣri. Deg yisirew agensan: tella daɣen deg-s tasnulfawalt n tesnamekt: Tasnulfawalt n unamek tettak lewhi ɣer usnamek n yisem akked d wayen yeεnan asdukkel n unamek amaynut akked d uferdis amawalan i yesεan anamek amezwaru yettwassnen deg tutlayt. Tasnulfawalt n unamek tebda ɣef waṭas n yinawen yemgaraden: A) Tagetnamekt, amedya: état taɣara addad B) Aynamek, amedya: akenseɣru. C) Timegdiwt, amedya: aḍfer/ agrawṣil suffixe. Deg yisirew amniriy: Anaf deg-s areḍḍal seg tutlayt ɣer tayeḍ anda yefreq ɣef sin n wanawen: - Areḍḍal amniriy - Areḍḍal gar tantaliyin. Amedya: Takunt yekkad seg tcelḥit “kun”

Description

142p.+(CD)

Keywords

Citation

Néologie et terminologie